Trong bối cảnh hiện nay, để đảm bảo việc làm cho người lao động, Nhà nước đã thiết lập các mối quan hệ hợp tác với nhiều quốc gia nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu lao động. Việc đưa người lao động ra nước ngoài làm việc không chỉ giúp giảm bớt áp lực về vấn đề việc làm trong nước mà còn mang lại thu nhập ổn định và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người lao động. Vậy quy trình xuất khẩu lao động được thực hiện như thế nào?
Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), quy trình xuất khẩu lao động bao gồm 6 bước cơ bản:

1. Đăng Ký Đi Làm Việc Ở Nước Ngoài
Người lao động cần đăng ký tại các doanh nghiệp hoặc đơn vị sự nghiệp có chức năng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Tại đây, họ sẽ được tư vấn về các lĩnh vực, ngành nghề, và công việc phù hợp với kỹ năng, trình độ, độ tuổi, giới tính, và sức khỏe của mình. Đồng thời, người lao động sẽ được thông tin về các khoản chi phí phải đóng góp và tiến độ nộp các khoản chi phí này. Sau đó, họ sẽ lựa chọn thị trường và đơn hàng phù hợp.

2. Tuyển Chọn Lao Động
Người lao động có thể tham gia tuyển chọn trực tiếp hoặc qua mạng. Sau khi trúng tuyển, họ sẽ phải khám sức khỏe tại các cơ sở y tế đáp ứng điều kiện làm việc ở nước tiếp nhận.

3. Đào Tạo Và Bồi Dưỡng Kiến Thức Cần Thiết
Sau khi trúng tuyển, người lao động phải tham gia khóa bồi dưỡng kiến thức cần thiết do đơn vị phái cử tổ chức. Khóa học này bao gồm 74 tiết học về các quy định pháp luật liên quan của Việt Nam và nước đến làm việc, phong tục tập quán, điều kiện hợp đồng lao động, và nhiều nội dung quan trọng khác. Sau khi hoàn thành khóa học, người lao động sẽ được cấp chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức cần thiết. Dựa trên yêu cầu của chủ sử dụng lao động, họ có thể được đào tạo thêm về tay nghề và ngoại ngữ để đáp ứng yêu cầu công việc trước khi xuất cảnh.

4. Ký Hợp Đồng Lao Động
Người lao động đi làm việc ở nước ngoài phải ký hai loại hợp đồng: Hợp đồng dịch vụ với doanh nghiệp và Hợp đồng lao động với chủ sử dụng nước ngoài. Cả hai hợp đồng này đều phải có ngôn ngữ tiếng Việt và người lao động được quyền giữ một bản hợp đồng sau khi hai bên đã ký. Người lao động cần đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng, đặc biệt là các khoản phí phải nộp, công việc và điều kiện làm việc ở nước ngoài.

5. Nộp Các Khoản Chi Phí
Người lao động có nghĩa vụ nộp các khoản chi phí theo quy định cho đơn vị phái cử, bao gồm phí đào tạo, phí dịch vụ, phí môi giới (nếu có), lệ phí visa và vé máy bay.

6. Xin Thị Thực/Visa Làm Việc Và Xuất Cảnh
Dưới sự hỗ trợ của đơn vị phái cử, người lao động phải hoàn thiện hồ sơ để xin visa/thị thực làm việc và nộp tại Đại sứ quán nước tiếp nhận lao động tại Việt Nam. Bộ hồ sơ xin visa lao động thông thường gồm hợp đồng lao động đã ký, lý lịch tư pháp, phiếu trả lời hoặc thư giới thiệu của Cục Quản lý lao động ngoài nước/cơ quan lao động địa phương, hộ chiếu, chứng minh nhân dân/thẻ căn cước công dân và các giấy tờ khác tùy theo yêu cầu của mỗi nước. Sau khi có visa làm việc, người lao động sẽ xuất cảnh sang nước tiếp nhận để làm việc theo thời hạn hợp đồng đã ký.
Sau khi kết thúc hợp đồng lao động ở nước ngoài, người lao động có trách nhiệm đến đơn vị phái cử để thanh lý hợp đồng đi làm việc ở nước ngoài. Đây là quy trình xuất khẩu lao động chính ngạch, an toàn và được Nhà nước quản lý, bảo hộ. Trên đây là các bước cơ bản để thực hiện thủ tục xuất khẩu lao động. Tùy theo yêu cầu của từng quốc gia, có thể sẽ có thêm các bước bổ sung để hoàn tất thủ tục này.